çoklu zeka kuramı ne demek?

Çoklu Zeka Kuramı

Çoklu Zeka Kuramı, Amerikalı gelişim psikoloğu Howard Gardner tarafından 1983'te ortaya atılan bir psikoloji kuramıdır. Bu kurama göre, zeka tek bir yetenek değil, birbirinden bağımsız çalışan ve farklı alanlarda kendini gösteren çeşitli yeteneklerin bir bütünüdür. Gardner, geleneksel zeka anlayışının (IQ testleriyle ölçülen) insan potansiyelini tam olarak yansıtmadığını savunmuştur.

Temel İlkeler:

• Herkesin farklı zeka alanlarında güçlü ve zayıf yönleri vardır.
• Zeka geliştirilebilir ve öğrenilebilir.
• Eğitim, bireylerin güçlü zeka alanlarına odaklanarak kişiselleştirilmelidir.

Çoklu Zeka Alanları:

Gardner başlangıçta yedi farklı zeka alanı tanımlamış, daha sonra bu sayıya yenilerini eklemiştir. Bu zeka alanları şunlardır:

1. Sözel-Dilsel Zeka: Kelimeleri etkili bir şekilde kullanma yeteneği. Yazarlar, şairler, konuşmacılar ve avukatlar bu zeka alanında güçlüdür. (Sözel-Dilsel Zeka)
2. Mantıksal-Matematiksel Zeka: Sayılar, mantık ve problem çözme yeteneği. Bilim insanları, matematikçiler, mühendisler ve bilgisayar programcıları bu zeka alanında güçlüdür. (Mantıksal-Matematiksel Zeka)
3. Görsel-Mekansal Zeka: Görsel imgeleri ve mekanları anlama ve kullanma yeteneği. Ressamlar, heykeltıraşlar, mimarlar ve tasarımcılar bu zeka alanında güçlüdür. (Görsel-Mekansal Zeka)
4. Bedensel-Kinestetik Zeka: Bedeni etkili bir şekilde kullanma yeteneği. Sporcular, dansçılar, cerrahlar ve zanaatkarlar bu zeka alanında güçlüdür. (Bedensel-Kinestetik Zeka)
5. Müziksel-Ritmik Zeka: Müzik ve ritmi anlama ve yaratma yeteneği. Müzisyenler, besteciler, şarkıcılar ve orkestra şefleri bu zeka alanında güçlüdür. (Müziksel-Ritmik Zeka)
6. Sosyal-Kişilerarası Zeka: Başkalarını anlama ve onlarla etkili bir şekilde iletişim kurma yeteneği. Öğretmenler, danışmanlar, politikacılar ve satış elemanları bu zeka alanında güçlüdür. (Sosyal-Kişilerarası Zeka)
7. İçsel-Kişisel Zeka: Kendini anlama, duygularını yönetme ve hedefler belirleme yeteneği. Filozoflar, psikologlar ve girişimciler bu zeka alanında güçlüdür. (İçsel-Kişisel Zeka)

Ek Zeka Alanları (Daha Az Kabul Görenler):

• Doğacı Zeka: Doğayı ve doğal süreçleri anlama yeteneği.
• Varoluşsal Zeka: İnsan varoluşunun temel soruları üzerine düşünme yeteneği.

Eleştiriler:

Çoklu Zeka Kuramı, bazı eleştirmenler tarafından bilimsel temelinin zayıf olduğu, zeka alanlarının birbirinden bağımsız olmadığı ve aslında yetenek veya öğrenme stilleri olduğu gerekçesiyle eleştirilmektedir. Ancak, eğitim alanında önemli bir etki yaratmış ve bireysel farklılıkları vurgulayarak öğretim yöntemlerinin çeşitlenmesine katkıda bulunmuştur.